خلاقیت و نوآوری و بسترسازی برای پرورش افکار خلاق و نوآور در سازمان
نوآوری ابزار لازم برای کارآفرینان است. بیشتر محققان به وضوح خلاقیت و نوآوری را به عنوان کانون فعالیت های کارآفرینانه در نظر می گیرند. کارآفرینان سازمانی، نوآوران و مولدان ایده هستند. نتایج این نوآوری ها عبارتست از محصولات، بازارها یا فرآیندهای جدید. نایت، نوآوری محصولات یا خدمات جدید را بالاترین سطح نتایج فعالیت های کارآفرینانه سازمانی معرفی می کند. در اغلب موارد سازمان ها کمتر به امر خلاقیت و نوآوری دست می زنند زیرا آنرا تجارتی مخاطره پذیر می پندارند. که باید از کار اصلی منحرف شده و به اموری که هنوز امتحان نشده اند بپردازند.
اما روند رو به رشد تکنولوژی و رقابت فشرده در صنایع و سازمان های مختلف ، ضرورت خلاقیت و نوآوری را اجتناب ناپذیر کرده است. که در اینصورت سازمان هایی موفق هستند که خود را با این روند تطبیق دهند، در غیر اینصورت محکوم به شکست خواهند بود. لذا خلاقیت و نوآوری برای بقای هر سازمانی لازم است. سازمان ها علاوه بر ایجاد روش های کارآفرینانه و پرورش کارآفرینان در سازمان، لازم است جوی ایجاد کنند تا افکار نوآورانه کارکنان شکوفا گردد.
برای نوآوری، همه افراد داخل سازمان باید نوآورانه فکر کنند. این مستلزم فراهم آوردن شرایط و محیطی است که خلاقیت و نوآوری را تشویق نماید. راه های عمده ای که محرک خلاقیت در سازمان است به شرح ذیل است:
Entrepreneurial activities
۱. فضای خلاق
یکی از راه های مهم ظهور نوآوری به وجود آوردن فضای محرک خلاقیت است. بدین معنی که مدیریت باید همیشه آماده شنیدن ایده های جدید از هرکس در سازمان باشد. در واقع سازمان باید در جست و جوی این گونه فکرها باشد و تنها منتظر ارائه اندیشه جدید نماند. برای اینکه خلاقیت در سازمان پرورش یابد باید نگرشی در سازمان حاکم باشد که از پیشنهادهایی که مبتنی بر تغییر شرایط موجود است استقبال شود. یک نگاه سرد یا بهت زده رئیس به زیردستی که پیشنهاد ارائه داده است به وی می فهماند که دیگر از این نوع پیشنهادات ندهد. جدای از این که نظر مدیریت در زبان و ظاهر درباره خلاقیت چیست- طرفداری می کند یا مخالفت- ملاک اصلی برای پیشنهاد دهنده آن چیزی است که مدیر در عمل انجام می دهد.
Entrepreneurial activities
۲.اختصاص زمان لازم برای ارائه افکار خلاق
موضوعات انحرافی محیط کار، اغلب مدیران و کارکنان را از خلاق بودن باز می دارد. برخورد با مسائل فوری ممکن است بیشتر وقت روزانه فرد را بگیرد. اغلب؛ فرصتی که باقی می ماند یا اندک است و یا هیچ فرصتی برای تفکر خلاق نمی ماند. برای جلوگیری از این امر لازم است که شرکت ها هر روز مدت زمانی را برای اندیشیدن و خلاقیت افراد اختصاص دهند. در هر روز یک یا چند ساعتی فرصت داشتن برای تمرکز بر روی مسائل و ارائه راه حل برای آنها، به مدیران امکان می دهد تا به تفحص افکار جدید بپردازند. زمانی که مدیران در دفتر کار خود به تفکر و تدبیر مشغول اند، باید سعی شود تا چیزی موجب گسستگی افکارمان نشود و کسی مزاحم آنان نگردد.
Entrepreneurial activities
۳. برقراری یک سیستم پیشنهادات
یکی از روش های ترغیب خلاقیت، برقراری سیستم دریافت پیشنهادات است که بدین ترتیب روشی برای ارائه پیشنهادات فراهم می شود. برای مثال صندوق پیشنهادات را می توان در هر واحدی قرار داد، فرم مخصوص دریافت نظرات و پیشنهادات را تهیه و جایزه ای نقدی یا تقدیرنامه ای برای پیشنهادات مفید و سازنده در نظر گرفت. ولی اعطای پاداش به تنهایی کافی نیست، کارکنان باید اعتقاد پیدا کنند که مدیریت واقعاً به ایده های آنان نیاز دارد و لازمه ایجاد چنین اعتقادی در کارکنان این است که مدیر، هر پیشنهادی را بطور جدی مورد بررسی قرار داده و اگر فکری پذیرفته نشد علت آنرا را برای صاحب فکر و پیشنهاد دهنده آن توضیح دهد.
Entrepreneurial activities
۴. ایجاد واحد مخصوص خلاقیت
در بسیاری سازمان ها مسأله ابتکار عمل و خلاقیت به واحدهایی واگذار شده است که آنها را دوایر خلاق می نامند. دوایر ستادی مثل تحقیق و توسعه، طراحی، مهندسی و تجزیه و تحلیل سیستم ها راه های جدید را ارائه می کنند که سایر دوایر سازمانی باید آنها را بکار گیرند. ساختار واحد هایی که پدیده جدیدی را عرضه می کنند حالت ارگانیک داشته تا بدین وسیله ارائه نظرات و روش های جدید آسان گردد.
صاحب نظران دیگری معتقدند که اثربخش بودن نوآوری درسازمان به وجود یا عدم وجود عوامل مربوط به آزادگی بستگی دارد. اگر مدیران و مبتکران بالقوه درصدد ارتقاء نوآوری در سازمان هستند باید موارد ذیل را در محیط سازمان مورد توجه قرار دهند:
خودانتخابی :
آیا شرکت فرد نوآوری را که با اراده خود در این مسیر گام بر میدارد را تشویق می کند؟
آزادی عمل :
آیا افراد سازمان برای استفاده از منابع سایر بخش ها و نیز منابع خارج از سازمان از آزادی عمل برخوردارند؟
خودمختاری :
آیا افراد می توانند بدون کسب اجازه فعالیت های نوآورانه را دنبال کنند؟
سرعت عمل :
آیا روش های سریع و غیر رسمی در جهت اجرای ایده های جدید و به منظور دست یابی به منابع وجود دارد؟
گسترش حوزه فعالیت :
آیا سازمان توانایی اداره کسب و کارهای جدید را دارد؟
تحمل ریسک، شکست و اشتباهات :
آیا ریسک پذیری تشویق می شود؟ آیا به فرد اجازه داده می شود که از اشتباهات خود بیاموزد؟
رهایی از ایده های سنتی :
آیا افراد پذیرای ایده های جدید هستند؟
تیم های فراوظیفه ای :
آیا شکل دهی تیم های خودگردان آسان است؟
